Stress en endometriose: een toxische relatie
Stress is één van de grootste triggers voor endometriosepijn en kan de reden zijn dat je de ene periode veel méér klachten hebt dan de andere periode. Hoe zit dat precies? En vooral, wat kun je eraan doen?
De overleefstand
Zodra we stress hebben, wordt een kettingreactie in ons lichaam in werking gezet. Het sympatisch deel van het zenuwstelsel wordt geactiveerd in de vorm van de vecht/vlucht respons. Dit zorgt dat een golf hormonen wordt afgegeven, waaronder adrenaline en cortisol.
Adrenaline verhoogt de hartslag, de bloeddruk en vergroot je energieniveau.
Cortisol verhoogt het bloedsuiker, zodat je brein en spieren beter kunnen presteren.
Ondertussen wordt de energie die naar je spijsverterings- en voortplantingssysteem gaat flink teruggeschroefd. Die is nu even niet belangrijk.
Alle aandacht gaat nu uit naar: kunnen vechten of vluchten. De overleefstand dus. Alleen ‘in leven blijven’ is nu belangrijk. De rest doet er even niet toe.
Ontspannen
Normaal gesproken is op een gegeven moment ‘het gevaar’ weer geweken en kun je ontspannen. Je hormoonlevels, bloedsuiker en hartslag dalen naar normaal en de toevoer van energie naar je spijsverterings- en voortplantingssysteem komen weer op gang. In deze ontspanningsfase wordt het parasympatisch zenuwstelsel geactiveerd, ook wel de ‘rest and digest’ fase genoemd. Het is ook in deze fase dat je immuunsysteem het meest optimaal werkt. Het herstel van beschadigde cellen vindt plaats, pathogenen (virussen, bacteriën, schimmels) kunnen nu weer goed worden bestreden en je lever kan optimaal toxinen en hormonen uitscheiden (allen van groot belang voor het verminderen van klachten als gevolg van endometriose!).
Chronische stress
Als je echter langdurig onder stress staat en het vlucht/vecht respons geactiveerd blijft, ontstaan problemen. En helaas is dit bij velen van ons veelvuldig aan de hand. Stress komt namelijk in vele vormen voor in ons leven:
Routine stress; op tijd op je werk komen, in de file staan, lastige werkgever/collega, werkdruk, huishoudelijke taken gedaan krijgen, in de verkeerde rij bij de kassa staan, etc.
Plotselinge/tijdelijke maar diepgaande stress; zorgen om of ziekte bij jezelf of een naaste, echtscheiding, ontslag, etc.
Traumatische en langdurige stress als gevolg van; een ernstig ongeluk, emotionele en/of fysieke mishandeling, seksueel misbruik, het overlijden van een dierbare, etc.
Bij velen van ons is minimaal één van deze bovenstaande situaties gaande en vaak nog wel meerderen gelijktijdig.
Indien de stressvolle situatie aanhoudt, door conflicten, drukte, ziekte, perfectionisme of wat voor reden dan ook, blijft het stresssysteem geactiveerd. Je komt niet of niet voldoende meer in de ruststand. Herstel van beschadigde cellen, het bestrijden van pathogenen, het functioneren van je lever: het werkt allemaal niet meer optimaal. Ook je spijsvertering en je voortplantingssysteem krijgen in deze toestand niet voldoende energietoevoer en functioneren daardoor verminderd. Het immuunsysteem wordt ondermijnd en ontstekingen worden bevorderd.
Als we dan ook nog eens onze stress weg eten met fast food, onze zorgen verdrinken met alcohol of andere ongezonde afleiding en verslavingen, dan geven we ons lichaam daar bovenop nog een trap na en onthouden het ook nog eens van de juiste brandstoffen om hier nog enigszins wat aan te kunnen redden.
En dan is er nog onze emotionele reactie op een stressvolle situatie: ons zorgen maken, frustratie, irritatie (het befaamde korte lontje), boosheid. In sommige gevallen leidt dit zelfs tot depressieve klachten als somberheid en uitzichtloosheid of tot overmatige angsten (angststoornis), wat de stress dan nog meer verergert.
Deze lichamelijke en emotionele reacties op stress zijn stuk voor stuk regelrechte energielekken die je fysieke en mentale gezondheid flink ondermijnen.
Stress + chronische ziekte = een toxische relatie
Langdurige stress is dus slecht nieuws voor je gezondheid. Zeker als je al een chronische ziekte hebt. Vaak ontstaat zo een vicieuze cirkel: stress verergert de klachten van endometriose, die klachten veroorzaken weer negatieve emoties wat weer een stressreactie triggert in het lichaam en zo steeds door.
Naast het fysieke, kost het mentaal dus ook nog eens veel energie. Geen wonder dat je moe bent!
Die energie die jou ontbreekt, heb je nou juist zo hard nodig om je lichaam te herstellen, je interne systemen zo goed mogelijk te laten lopen en gewoon je leven lekker te leven.
Wat kan je hieraan doen?
Van de overleefstand naar de leefstand
Om je klachten van endometriose te verminderen en in toom te houden, is het belangrijk om goed in staat te zijn stress te verwerken, om van de overleefstand (symptatisch) naar de leefstand (parasympatisch) te kunnen gaan. Zodoende kalmeert je zenuwstelsel en verbetert je zelfgenezend vermogen.
Het meest effectief is (waar mogelijk) je stressbronnen te verwijderen, verminderen of als het niet anders kan: mee te leren omgaan. Dus vertrek op tijd naar je werk zodat je je niet hoeft te haasten, werk aan lastige relaties, verwerk emotioneel trauma. Durf grote knopen door te hakken: dat werk waar je je al zo lang rot bij voelt: ga actief op zoek naar ander werk.
Je leven op sommige vlakken anders inrichten is vaak noodzakelijk om fundamentele verbetering te ervaren.
Geef jezelf ruimte om op te laden door de volgende methoden zoveel mogelijk te integreren en jouw zenuwstelsel te kalmeren:
Yoga (met name Yin Yoga, Yoga Nidra, Restorative Yoga, Qi Gong, Lu Jong Healing yoga)
Meditatie en mindfulness
Gezonde voeding en wegwerken van tekorten aan vitaminen/mineralen etc.
Voldoende slapen
Voldoende daglicht (met name het vroege ochtendlicht ivm je circadiaans ritme: cortisol/melatonine levels)
In de natuur zijn
Met aandacht met de handen werken/creatief zijn
Dankbaarheid (benoemen waar je allemaal dankbaar voor bent)
Ademoefeningen (breathwork)
Dansen en zingen
Plezier, lachen, liefde
En bovenal: geniet ervan! Want ook dát brengt je in de leefstand.
—————————
Kun je wel wat hulp gebruiken met weer in de leefstand te komen en je zelfgenezend vermogen te bevorderen? Neem dan contact met me op!